Εργασία σε Ηλεκτρονικό Υπολογιστή & Υγεία

Οι επιπτώσεις που μπορεί να έχουν οι υπολογιστές στην όραση και στα μάτια γενικότερα βρίσκονται κάτω από διαρκή έρευνα, αν και δεν έχει διαπιστωθεί κάποια σημαντική μόνιμη βλάβη.

Αυτό που συμβαίνει σε άτομα που χρησιμοποιούν για πάρα πολλές ώρες την ημέρα ηλεκτρονικούς υπολογιστές είναι κατά βάση μία ‘’ασθενωπεία’’, δηλαδή μία δυσκολία στην όραση, ενώ το δεύτερο πρόβλημα που δημιουργείται είναι οι συνέπειες από την επαναληπτική κίνηση των δακτύλων και των μυών του
βραχίονα στα χέρια.

Περισσότερο από το 50% των χρηστών ηλεκτρονικών υπολογιστών υποφέρουν από κόπωση των ματιών, πονοκεφάλους και θολή όραση. Αυτά τα συμπτώματα αρκετές φορές επηρεάζουν τη γενικότερη υγεία του ατόμου, δημιουργώντας του ένα συνολικό αίσθημα κόπωσης το οποίο οδηγεί σε μειωμένη απόδοση ακόμα και στην εργασία. Επιπλέον υπάρχουν ενδείξεις ότι, σε κάποιες σπάνιες περιπτώσεις, άτομα με πολύωρη εργασία σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, έχουν αυξημένο κίνδυνο για γλαύκωμα.

Οφθαλμολογικά συμπτώματα οφειλόμενα στον ηλεκτρονικό υπολογιστή:

• Πονοκέφαλος κατά τη διάρκεια χρήσης και μετά του PC
• Πόνος στα μάτια
• Μάτια ξηρά ή /και ερεθισμένα
• Θολή όραση
• Αργή επανεστίαση κατά την ώρα χρήσης της οθόνης
• Μετά από πολύωρη χρήση του PC υπάρχει δυσκολία της όρασης των μακρινών αντικειμένων
• Περιστασιακή διπλωπία
• Κακή εκτίμηση των χρωμάτων

Γενικότερα σωματικά συμπτώματα οφειλόμενα στον ηλεκτρονικό υπολογιστή:

• Πόνος στον αυχένα ή/και στους ώμους
• Οσφυαλγία
• Κόπωση, ίσως και άλγος, στα χέρια και τους καρπούς
• Μειωμένη απόδοση στην εργασία, συχνά λάθη και καταβολή.

Για να αποφεύγει κάποιος αυτά τα προβλήματα, θέλει προσοχή η σωστή στάση, η οποία έχει να κάνει με το πως κάθεται κάποιος που χρησιμοποιεί ηλεκτρονικούς υπολογιστές, σε ποιες γωνίες βρίσκεται η μέση με το υπόλοιπο σώμα και τα πόδια, σε ποια απόσταση από τον χώρο του γραφείου που χρησιμοποιεί τον ηλεκτρονικό υπολογιστή, σε ποια θέση βρίσκεται η κεφαλή, σε πιο ύψος και με τι φωτισμό χρησιμοποιείται ο Η/Υ.
Όταν παρατηρούμε μία οθόνη Η/Υ, αυτό που συμβαίνει είναι ότι χάνουμε την αίσθηση του βάθους και η προσοχή μας βρίσκεται σε ένα μόνιμο σημείο εργασίας. Επίσης, η σύγκλιση των ματιών (αυτό που συμβαίνει όταν κοιτάμε κοντά και τα δύο μάτια συγκλίνουν το ένα προς το άλλο) βρίσκεται και αυτή σε μία συνεχή υπερδιέγερση, ενώ επίσης μειώνεται η συχνότητα με την οποία ανοιγοκλείνουν τα βλέφαρά μας.
Ιδανικά, θα πρέπει η παρατήρησή μας στις οθόνες υπολογιστή να γίνεται σε επίπεδο 20ο έως 40ο κάτω από το οριζόντιο επίπεδο. Μπορούμε επίσης να μειώσουμε την αντανακλαστικότατα που έχουν αυτές οι οθόνες είτε με ειδικό αντι-αντανακλαστικό φίλτρο που μπορούν να εναποτεθεί στα γυαλιά σε άτομα που φοράνε γυαλιά είτε με κάποιο ειδικό φίλτρο στην οθόνη, είτε με τη χρήση των επίπεδων καινούργιας τεχνολογίας οθονών που έχουν πολύ λιγότερη ακτινοβολία.
Για να μειωθεί η αντανάκλαση του φωτός που χρησιμοποιούμε στο δωμάτιο από την οθόνη του υπολογιστή, καλό θα ήταν να έχει τέτοια κλίση η οθόνη του υπολογιστή έτσι ώστε να είναι παράλληλη με την πηγή του φωτός μέσα στο δωμάτιο. Πολλά άτομα που χρησιμοποιούν συνεχώς υπολογιστές μπορεί να έχουν κάποια μικρή διαθλαστική ανωμαλία (μυωπία, αστιγματισμό, υπερμετρωπία) κάτι που αν διορθωθεί με τη χρήση γυαλιών ή φακών επαφής θα βοηθήσει να χρησιμοποιούνται οι συσκευές αυτές με πολύ μεγαλύτερη άνεση. Επίσης η χρήση συνθετικών δακρύων μπορεί να βοηθήσει με τη στεγνότητα που μπορεί να προκαλέσει η πολύωρη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών από μείωση της ταχύτητας και συχνότητας ανοιγοκλεισίματος των ματιών, όπως επίσης και η σωστή ενυδάτωση της ατμόσφαιρας στην οποία λειτουργεί το άτομο που χρησιμοποιεί τον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Πολλές φορές χρησιμοποιούνται οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές σε γραφεία που έχουν πάρα πολύ στεγνό αέρα και γεμάτο με σκόνη και καθώς αυτό προδιαθέτει σε ακόμα πιο στεγνά μάτια, η χρήση κάποιας συσκευής που ενυδατώνει την ατμόσφαιρα μπορεί να βοηθήσει.

Νομοθεσία

Βάσει του Προεδρικού Διατάγματος 398/1994 οι υποχρεώσεις των εργοδοτών συνίστανται στα εξής:
• Γραπτή εκτίμηση των υφισταμένων κατά την εργασία κινδύνων για την ασφάλεια και την υγεία των εργαζομένων και ανάλυση των θέσεων εργασίας.
• Λήψη ενδεδειγμένων μέτρων για τη θεραπεία των κινδύνων που διαπιστώνονται, λαμβάνοντας υπόψη τις σωρευτικές επιπτώσεις και το συνδυασμό των διαπιστούμενων κινδύνων.
• Αίτημα προς τους κατασκευαστές, εισαγωγείς και κάθε είδους προμηθευτές οθόνων οπτικής απεικόνισης για κάθε αναγκαία πληροφορία.
• Ενημέρωση εργαζομένων ή/και εκπροσώπων για όλα τα θέματα σχετικά με την υγεία και την ασφάλεια στις θέσεις εργασίας, καθώς και για τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται.
• Παροχή εκπαίδευσης για τον τρόπο χρήσης πριν από την έναρξη της εργασίας και κάθε φορά που η οργάνωση της θέσης εργασίας τροποποιείται ουσιαστικά.
• Διακοπή της καθημερινής εργασίας με περιοδικά διαλείμματα ή αλλαγές δραστηριότητας που θα περιορίζουν το φόρτο εργασίας στην οθόνη οπτικής απεικόνισης. Ο χρόνος απομάκρυνσης από τη θέση εργασίας (είτε για διάλειμμα είτε για αλλαγή δραστηριότητας) μπορεί να είναι έως 15 λεπτά δίωρο.

Τα διαλείμματα δεν πρέπει να συσσωρεύονται.
• Διαβούλευση με εργαζόμενους ή/και εκπροσώπους τους για σχεδιασμό και οργάνωση της εργασίας.
• Εξασφάλιση ότι κάθε εργαζόμενος υπόκειται σε ιατρικές εξετάσεις της όρασης και του μυοσκελετικού συστήματος κατά την πρόσληψη και στη συνέχεια μία φορά το χρόνο, καθώς και όταν οι εργαζόμενοι. αισθάνονται ενοχλήσεις που μπορεί να οφείλονται στην εργασία τους.
• Παροχή ειδικών γυαλιών σε εργαζόμενους, εφόσον τα αποτελέσματα των ιατρικών εξετάσεων τα καθιστούν αναγκαία και εφόσον τα συνήθη γυαλιά δεν είναι κατάλληλα ή αποτελεσματικά για τη συγκεκριμένη εργασία.
• Συμπληρωματική ενημέρωση και μέριμνα σε ιδιαίτερα ευαίσθητες ομάδες κινδύνου και έγκυες.

Οι γιατροί εργασίας με στόχο την πρώιμη διάγνωση προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με την εργασία σε ηλεκτρονικό υπολογιστή εφαρμόζουν το πρωτόκολλο ιατρικών εξετάσεων που βασίζεται στην Ελληνική νομοθεσία και περιλαμβάνει:
μυοσκελετική εκτίμηση και έλεγχο οπτικής οξύτητας (μακρινή και κοντινή όραση, έλεγχος υπερμετρωπίας, οπτικές φορίες, έλεγχος χρωματοψίας, οπτικά πεδία).

Οι εξετάσεις αυτές διενεργούνται είτε στο ιατρείο, είτε σε κατάλληλο χώρο των επιχειρήσεων στις οποίες απασχολούνται εργαζόμενοι σε ηλεκτρονικό υπολογιστή.
Τα αποτελέσματα αξιολογούνται από τον Ιατρό Εργασίας και καταχωρούνται στον Ατομικό Φάκελο Υγείας, ώστε να εκδοθεί η Βεβαίωση Καταλληλότητας για εργασία από άποψη υγείας.